Choral Arts i Marin Alsop organizują „Festiwal głosów” godny króla

The Towarzystwo Sztuki Chóralnej w WaszyngtonieProgram „Festiwal Głosów” wstydliwie zaciemnił swoją zawartość jak puszka bez etykiety i chyba rozumiem dlaczego. Program był w szczególności świętem kompozytorów brytyjskich, ze szczególnym uwzględnieniem hymnów koronacyjnych, starych i nowych. I tak po prostu ziewam.

Może zatem pomocne było skierowanie naszej uwagi bardziej na kontekst (śpiewanie!) niż na treść (powodzenie!). Choć motyw radości z powodu Jego lub Jej Królewskiej Mości nieprzerwanie towarzyszył przez cały wieczór, widoczne było również niezwykle wrażliwe podejście do wytartych dzieł Handla, Williama Waltona i Benjamina Brittena, a także nowy, błyszczący (i niedawno orkiestrowany) utwór Roxanny Panufnik.

Mistrz chóru Anthony Blake Clark, liczący około 130 śpiewaków, górował nad orkiestrą Choral Arts – znaczną grupą składającą się z 79 muzyków, w tym 29 członków Narodowej Orkiestry Symfonicznej – tworząc imponujący widok. A jednak ten refren dobrze wykorzystuje swoją cudowną kontrolę, często rejestrując się znacznie delikatniej, niż mogłoby to zwiastować.

To, w połączeniu z dobrymi występami na podium Clarka, a zwłaszcza gościnnego dyrygenta Marina Alsopa, pozwoliło tym hymnom wynieść się ponad swoje okazje.

Nie byłoby koronacji bez utworu Handla „Kapłan Sadok”, skomponowanego z okazji koronacji Jerzego II w 1727 r. i wykonanego od tego czasu przed namaszczeniem wszystkich brytyjskich monarchów, w tym m.in. Królowa Elżbieta II w 1953 r I Król Karol III w 2023 r. Clark poprowadził orzeźwiające podejście, ze wspaniałymi fanami klawesynu Adriano Spampanato, heraldycznymi wybuchami trąbki i kotłów oraz odpowiednio utrzymującą się i odpowiednio radosną energią.

Alsop, który w latach 2007–2021 kierował Baltimore Symphony Orchestra jako jej 12. dyrektor muzyczny, wszedł na scenę przy pisanych kursywą wiwatach z sali i od razu wykonał „Coronation Te Deum” Waltona skomponowany z okazji koronacji królowej Elżbiety II. Walton był synem chórmistrza i nauczyciela śpiewu, a jego dzieła chóralne mają melodyjną intymność hymnu, który nuci się samemu.

Jego „Te Deum” rozpoczyna się porywającym dialogiem pomiędzy chórem i orkiestrą oraz orkiestrą i majestatycznymi organami sali (dobrze granymi przez cały wieczór przez Matthew Steynora). Środkowa część utworu przechodzi w fragment chóru i fletu, po czym trąbki wzywają orkiestrę do najeżonego tutti na szczycie pedałowanego basu. Często niesamowite modulacje chóralne Waltona nadawały ten sam blask, co fanfary, które wprowadziły nas w ponure zakończenie hymnu.

Mając 23 lata Britten zapisał w swoim pamiętniku, że Walton był „co oczywiste głównym prefektem muzyki angielskiej, a ja jestem obiecującym nowym chłopcem”. Jednak zanim w 1974 roku powstała „Suita o angielskich melodiach ludowych” Brittena, był on jednym z najbardziej lubianych i charakterystycznych kompozytorów w swoim kraju.

Właśnie przeszedł operację wymiany zastawki serca (i udar), a jego muzyka zdawała się nabierać nostalgicznego oddechu. Choć nie dotyczy bezpośrednio monarchii, jest to utwór na wskroś brytyjski, zawierający około 10 melodii ludowych w pięciu energicznych częściach trwających około 14 minut.

I choć w drukowanym programie suita została błędnie oznaczona jako dzieło Ralpha Vaughana Williamsa (kompozytora „English Folk Song Suite” z 1923 r.), Alsop and Co. przedstawili pełną szacunku relację, przepełnioną różnorodnością brzmieniową i dynamicznym charakterem, co niewątpliwie było Brittena. Na szczególną uwagę zasługują niesamowite skrzypce w końcowej części koncertmistrzyni Audrey Wright (również z Filharmonia Nowojorska).

Wśród 12 utworów skomponowanych z okazji majowej koronacji króla Karola III znalazło się siedem utworów kobiet, a wśród nich „Coronation Sanctus” na organy i chór Roxanny Panufnik. We wrześniu w Royal Albert Hall Alsop poprowadził BBC Symphony Orchestra i BBC Singers podczas premiery w pełni zaaranżowanej wersji utworu, zamówionej przez Choral Arts, której premiera odbyła się w środę w USA.

Refren z łatwością wybrzmiał zmieniające się niebiańskie harmonie (w tym wysokie C, które Panufnik napisał kiedyś na Twitterze: „całkowicie opcjonalne, obiecuję!”), a Alsop po mistrzowsku zbudował swój pęd do nagłego blefu, niemal ciszy (ale dla ogona rurowego dzwonu). To były niezwykłe cztery minuty – potwierdzenie, że Panufnik to jeden z najwybitniejszych kompozytorów chóralnych naszych czasów.

Ostry. Dowcipny. Przemyślany. Zapisz się na newsletter Style Memo.

Po podaniu przystawek drugą połowę wieczoru wypełniła wystawa „Uczty Belszaccara” Waltona, której premiera odbyła się na festiwalu w Leeds w 1931 r. (z młodym Brittenem na widowni).

Miło było usłyszeć bas-barytona Ryana McKinny’ego wkrótce po jego imponującym występie w przedstawieniu „Dead Man Walking” Metropolitan Opera i to w tak zupełnie innym kontekście. Wykazywał się wspaniałą prezencją na tle ryku chóru, jego głos tu i ówdzie przypominał zaciśniętą pięść, ale przepełniony człowieczeństwem, jakiego nie często można uzyskać w tej monolitycznej płycie muzycznej.

Chór zaatakował swoją narracyjną rolę (i kilka zapadających w pamięć fragmentów śpiewu a cappella) z wyraźnym, spójnym autorytetem. Alsop starannie zarządzał wieloma zmianami rytmicznymi w utworze (w tym jego objazdami w stronę jazzowej synkopy) i wydobył z orkiestry piękne detale, zwłaszcza początkowy fragment drżących wiolonczel, natarczywego basu i pięknej gry saksofonu, oboju i fletu. Łatwość i zachwyt, z jakim udało jej się stworzyć punkt kulminacyjny – wznoszące się instrumenty dęte blaszane, wyścigowe smyczki, jąkające się stopery i olśniewające zakończenie – przypomniały, dlaczego Alsop jest tak uwielbiany w tych stronach. Zaiste, cześć królowej.